Przepisy prawa umożliwiają ustanowienie pełnomocnika. Dzięki temu, nie wychodząc z domu, możemy załatwić niemal każdą sprawę, między innymi u lekarza, notariusza, czy też w urzędzie. Poza tym przez pełnomocnika możemy zarządzać naszym majątkiem.
Możliwość skorzystania z przedstawiciela wydaje się szczególnie pomocna, jeżeli w osobistym załatwieniu sprawy przeszkadzają nam względy zdrowotne. W tym wpisie omówimy zasady udzielania pełnomocnictw oraz wymagania, które należy spełnić, aby skutecznie upoważnić daną osobę do występowania w naszym imieniu.
1. Czy są sytuacje, w których nie można ustanowić pełnomocnika?
Zanim jednak przejdziemy do wyjaśnienia kwestii związanych z procedurą udzielenia pełnomocnictwa, musimy najpierw odpowiedź na pytanie, czy są takie wypadki, w których ustanowienie pełnomocnika jest wyłączone.
Oczywiście, takie wypadki istnieją. Po pierwsze, pełnomocnika nie może ustanowić osoba, która nie ma pełnej zdolności do czynności prawnych. Innymi słowy, pełnomocnika nie może ustanowić:
- osoba, która jest małoletnia (nie ukończyła lat 18);
- osoba, która co prawda jest pełnoletnia (ukończyła lat 18), ale została ubezwłasnowolniona na podstawie orzeczenia sądu.
Zagadnieniu ubezwłasnowolnienia poświęciliśmy odrębny wpis. Jeżeli ktoś go jeszcze nie przeczytał, zapraszamy do lektury: Ubezwłasnowolnienie – przewodnik dla opiekunów.
Poza tym w prawie polskim czynnością, której nie może za nas zrobić pełnomocnik jest sporządzenie testamentu. O testamentach pisaliśmy w innym wpisie: Spadek, dziedziczenie i testament.
Ponadto pamiętajmy, że w sprawie sądowej, np. o zapłatę lub rozwodowej, naszym pełnomocnikiem może być tylko adwokat lub radca prawny. Ewentualnie pełnomocnikiem możemy w takiej sytuacji ustanowić członka najbliższej rodziny, np. małżonka, dziecko, rodzica, wnuka, brata lub siostrę. Jednakże w sprawach karnych pełnomocnikiem lub obrońcą może być wyłącznie adwokat lub radca prawny.
2. Upoważnienie do załatwiania spraw medycznych
Upoważnienie do załatwiania w naszym imieniu spraw medycznych, takich jak: uzyskiwanie informacji o stanie zdrowia, dostęp do dokumentacji lekarskiej, czy też odbiór recept lub zaleceń lekarza, udziela się na piśmie.
W tym celu na dokumencie pełnomocnictwa powinniśmy wpisać nasze dane osobowe oraz osoby przez nas upoważnionej (w obu wypadkach imię i nazwisko, adres zamieszkania i numer PESEL).
Co istotne, udzielając takiego pełnomocnictwa, możemy zdecydować, co dokładnie chcemy powierzyć naszemu przedstawicielowi, np. możemy wyrazić zgodę na to, aby ktoś w naszym imieniu tylko wybierał recepty, ale bez prawa dostępu do naszej pozostałej dokumentacji medycznej.
Upoważnienie do załatwienia spraw medycznej może być udzielonej każdej dorosłej osobie. Nie musi to być członek najbliższej rodziny.
W tym miejscu załączamy wzór upoważnienia [plik DOC, 38KB], znajdujący się stronie internetowej Naczelnej Izby Lekarskiej.
3. Upoważnienie do konta bankowego
Należy pamiętać, że mamy także prawo do upoważnienia innej osoby, aby zajmowała się naszymi sprawami bankowymi. Jeśli chcemy, aby ktoś mógł w sposób nieograniczony decydować o naszym rachunku bankowym i zarządzać nim jak właściciel, np. operując kwotami na rachunku, mając wglądu do środków na koncie, wpłacając i wypłacając pieniądze z konta w dowolnej chwili, powinniśmy udzielić pełnomocnictwa ogólnego.
Gdy jednak nie mamy zamiaru aż tak szeroko powierzać komuś innemu dostępu do naszych środków, to wówczas należy sporządzić pełnomocnictwo rodzajowe – do określonej czynności, np. jedynie wypłaty pieniędzy.
Niezależnie od tego, którą opcję wybierzemy, aby upoważnić kogoś do konta, powinniśmy udać się do placówki banku, który prowadzi nasz rachunek, aby tam w obecności jego pracownika powołać konkretną osobę na naszego pełnomocnika. W tym celu powinniśmy przedstawić pracownikowi banku dane osoby, którą chcemy ustanowić pełnomocnikiem (jej imię i nazwisko, numer PESEL, numer i serię dowodu osobistego, adres zamieszkania, i numer telefonu). Pracownikowi banku wskazujemy następnie, do czego pełnomocnik zostaje przez nas upoważniony.
Sporządzenie pełnomocnictwa do czynności bankowych wiąże się również z obowiązkiem uiszczenia niewielkiej opłaty (około 50 zł). Takie pełnomocnictwo można również sporządzić u notariusza, lecz niestety banki często nie uznają takiego dokumentu, a poza tym notariusz pobiera wyższa opłatę (około 100 zł). Dlatego sugerujemy, aby pełnomocnika do konta ustanowić bezpośrednio w banku.
Upoważnionym może być każda osoba, nawet taka, która nie jest z nami spokrewniona. Nie musi być ona obecna w Banku podczas sporządzania samego pełnomocnictwa. Pamiętajmy o tym, że upoważnienie bankowe może być przez nas w każdej chwili anulowane i nie wymaga to zgody upoważnionej osoby. Jest to istotne, ponieważ może się zdarzyć, że stracimy zaufanie do pełnomocnika, które w sprawach finansowych jest podstawą.
4. Pełnomocnictwo pocztowe
Zdarza się, że listonosz nie zastaje nas pod naszym adresem zamieszkania. Wtedy wrzuca do skrzynki pocztowej awizo, a my następnie musimy pofatygować się do urzędu pocztowego, aby odebrać przesyłkę. Dlatego dla uniknięcia konieczności każdorazowego osobistego stawiennictwa na poczcie, warto rozważyć upoważnienie innej dowolnej osoby do odbierania za nas listów poleconych oraz przekazów pocztowych, za pośrednictwem których bywa chociażby wysyłana emerytura lub renta z ZUS.
W tym celu wystarczy tylko raz wybrać się do urzędu pocztowego właściwego ze względu na nasze miejsce zamieszkania (tam, gdzie listonosz przynosi nieodebrane wcześniej przez nas przesyłki) i udzielić pełnomocnictwa pocztowego. Dokument pełnomocnictwa sporządza się w obecności pracownika urzędu pocztowego i potrzebujemy do tej czynności danych osoby upoważnionej (imię, nazwisko oraz numer i seria dowodu osobistego).
Po sporządzeniu dokumentu pełnomocnictwa otrzymujemy od pracownika poczty stosowne potwierdzenie, po okazaniu którego pełnomocnik może odbierać za nas listy i przekazy pocztowe. Koszt przygotowania pełnomocnictwa, obejmującego odbiór wszystkich zarejestrowanych na nas przesyłek i przekazów, wynosi zaledwie 26 zł.
5. Załatwianie spraw urzędowych
Na samym wstępie tego wpisu wspomnieliśmy, że generalnie w sądzie może reprezentować nas tylko adwokat lub radca prawny, ewentualnie osoba blisko z nami spokrewniona.
Zasada ta nie dotyczy jednak postępowań administracyjnych. Jeżeli więc mamy do załatwienia sprawę w urzędzie miasta, gminy, starostwie lub urzędzie wojewódzkim, czy nawet urzędzie skarbowym lub ZUS-ie, możemy zlecić reprezentację dowolnej osobie. Nie musi być ona prawnikiem.
Pełnomocnictwa udzielamy na piśmie, nawet w zaciszu domowym. Nie potrzebujemy do tego drukarki. Istotnym jest tylko to, aby dokument był czytelny i zawierał niezbędne dane osoby, którą chcemy upoważnić do reprezentacji. Wystarczające, prócz imienia i nazwiska pełnomocnika, będzie podanie jego numeru PESEL oraz adresu zamieszkania (do kontaktu urzędu z pełnomocnikiem). Ponadto ważnym jest, aby wskazać czynność, do której upoważniamy drugą osobę, np. do rejestracji samochodu, sporządzenia i złożenia deklaracji podatkowej, występowania w sprawie o przyznanie renty.
Podsumowując, przez pełnomocnika jesteśmy w stanie załatwić niemal każdą czynność i tylko od nas zależy, jak daleko zechcemy powierzyć pełnomocnikowi zajmowanie się naszymi prywatnymi sprawami, nie wyłączając nawet zawarcia w naszym imieniu małżeństwa (!).
Tomasz Krukar, adwokat, absolwent studiów prawniczych na Uniwersytecie Jagiellońskim.
W swojej praktyce zawodowej zajmuje się m. in. świadczeniem pomocy prawnej na rzecz stowarzyszenia wspierającego osoby z niepełnosprawnością intelektualną.
Dodaj komentarz